İçeriğe geç

Ananas ile İlgili Her Şey: 10 İnanılmaz Faydası ve Bilmeniz Gerekenler

Ananas ile İlgili Her Şey: 10 İnanılmaz Faydası ve Bilmeniz Gerekenler

Ananas, tropikal iklimlerin vazgeçilmezi olan, lezzetli ve besleyici bir meyvedir. Tatlı ve ekşi tadı, onu yemeklerde ve içeceklerde popüler bir bileşen haline getirir. Peki, ananas hakkında gerçekten ne biliyoruz? Bu makalede, ananasın faydalarından besin değerlerine, kullanım alanlarından saklama yöntemlerine kadar her şeyi inceleyeceğiz. Hazırsanız, başlayalım!


Ananas Nedir?

Ananas, sıcak iklimlerde yetişen tropikal bir meyvedir. Botanik olarak Ananas comosus olarak bilinir ve Bromeliaceae familyasındandır. Genellikle sıcak, nemli bölgelerde yetişir ve parlak sarı iç kısmı ile bilinir. Yaprakları dikenlidir ve meyvesi sert bir kabukla kaplıdır. Ananas bitkisi, yaklaşık iki yıl süren büyüme sürecinin sonunda meyve verir.

Ananasın Besin Değeri

Ananas, zengin besin değeri ile öne çıkar. İçerdiği vitamin ve mineraller sayesinde sağlık açısından oldukça faydalıdır. 100 gram ananasın besin değeri şu şekildedir:

  • Kalori: 50 kcal
  • Protein: 0.54 g
  • Yağ: 0.12 g
  • Karbonhidrat: 13.12 g
  • Lif: 1.4 g
  • C vitamini: 47.8 mg (%80 günlük değer)
  • A vitamini: 58 IU
  • B6 vitamini: 0.112 mg
  • Manganez: 0.927 mg
  • Folat: 18 mcg
  • Demir: 0.29 mg
  • Magnezyum: 12 mg

Bu değerler, ananasın neden bu kadar besleyici ve sağlıklı olduğunu gösterir. Özellikle C vitamini ve manganez içeriği, bağışıklık sistemini güçlendirir ve kemik sağlığını destekler.

Ananas ile İlgili Her Şey: 10 İnanılmaz Faydası ve Bilmeniz Gerekenler
Ananas ile İlgili Her Şey: 10 İnanılmaz Faydası ve Bilmeniz Gerekenler

Ananasın Sağlığa Faydaları

Ananas, çeşitli sağlık yararları sunar. İşte bunlardan bazıları:

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir C vitamini açısından zengin olan ananas, bağışıklık sistemini güçlendirir ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. Bir porsiyon ananas, günlük C vitamini ihtiyacınızın büyük bir kısmını karşılar. C vitamini, vücudun serbest radikallerle savaşmasına ve enfeksiyonlarla mücadele etmesine yardımcı olur.

Sindirim Sistemini Destekler Bromelain enzimi sayesinde ananas, sindirimi kolaylaştırır ve mide sorunlarına iyi gelir. Bromelain, proteinlerin parçalanmasını hızlandırır ve bu sayede sindirim sisteminin daha verimli çalışmasını sağlar. Aynı zamanda mide asidini dengeleyerek hazımsızlık ve şişkinlik gibi sorunların önüne geçer.

Anti-inflamatuar Özellikler Bromelain, aynı zamanda anti-inflamatuar özelliklere sahiptir, bu da ananası eklem iltihapları ve yaralanmalar için doğal bir tedavi haline getirir. Bu enzim, vücutta iltihaplanma süreçlerini azaltır ve bu sayede eklem ağrılarını hafifletir. Özellikle artrit ve spor yaralanmaları gibi durumlarda etkili olabilir.

Göz Sağlığını Korur İçerdiği A vitamini sayesinde ananas, göz sağlığını korur ve yaşa bağlı makula dejenerasyonunu önler. A vitamini, retina sağlığı için kritik öneme sahiptir ve gece körlüğü riskini azaltır. Ayrıca, beta-karoten içeriği ile göz hücrelerini oksidatif strese karşı korur.

Cilt Sağlığını Destekler Ananas, cildi gençleştirir ve sivilce oluşumunu azaltır. C vitamini, kolajen üretimini artırarak cildin elastikiyetini korur ve yaşlanma belirtilerini geciktirir. Ayrıca, antioksidan özellikleri ile cildi serbest radikallerden korur ve daha parlak, sağlıklı bir cilt görünümü sağlar.

Ananasın Kullanım Alanları

Ananasın kullanım alanları oldukça geniştir. Yemeklerde, içeceklerde, tatlılarda ve hatta cilt bakımında kullanılabilir.

Yemeklerde Kullanımı Ananas, et yemeklerinde ve salatalarda kullanılarak farklı bir lezzet katabilir. Örneğin, ananaslı tavuk veya domuz eti yemekleri, tatlı ve ekşi lezzetlerin mükemmel bir kombinasyonunu sunar. Ayrıca, ananas dilimleri salatalara eklenerek ferahlatıcı bir tat sağlar.

Tatlılarda Kullanımı Tatlılar ve pastalar, ananasın tatlı ve ekşi lezzetiyle zenginleşir. Ananaslı kek, tart ve dondurmalar, lezzetli ve sağlıklı tatlı alternatifleri sunar. Ayrıca, ananas dilimleri karamelize edilerek veya dondurularak tatlıların üzerine eklenebilir.

İçeceklerde Kullanımı Ananas suyu, smoothie’ler ve kokteyller için harika bir bileşendir. Tropikal bir dokunuş katmak için ananas suyu veya püre kullanabilirsiniz. Özellikle yaz aylarında, ananaslı içecekler serinletici ve ferahlatıcı bir seçenek sunar.

Ananas Nasıl Saklanır?

Ananası taze tutmak için doğru saklama yöntemlerini bilmek önemlidir.

Buzdolabında Saklama Kesilmiş ananası buzdolabında hava geçirmez kaplarda saklayabilirsiniz. Bu şekilde 3-5 gün taze kalır. Ayrıca, bütün ananası buzdolabında saklamak da olasıdır; ancak bu, ananasın olgunlaşmasını yavaşlatabilir.

Dondurma Ananası dilimleyip dondurarak daha uzun süre saklayabilirsiniz. Dondurulmuş ananas, smoothie’ler için mükemmel bir bileşendir. Dondurmak, ananasın besin değerini korur ve uzun süre taze kalmasını sağlar. Dondurulmuş ananas dilimlerini, ihtiyaç duyduğunuzda çıkartıp kullanabilirsiniz.

Ananasın Tarihçesi

Ananasın tarihçesi, Güney Amerika’ya kadar uzanır. Orta ve Güney Amerika’nın yerli halkları tarafından yetiştirilmiş ve 1493’te Kristof Kolomb tarafından Avrupa’ya tanıtılmıştır. Avrupalılar, ananasın egzotik ve tatlı tadını hemen benimsemişlerdir ve zamanla tropikal kolonilerde yetiştirilmiştir. Ananas, 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa’da zenginlik ve prestij sembolü olarak kabul edilmiştir.

Ananas ve Bromelain

Bromelain, ananasın içinde bulunan önemli bir enzimdir. Bu enzim, protein sindirimine yardımcı olur ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bromelain, kas ağrılarını hafifletmek, yara iyileşmesini hızlandırmak ve sinüs iltihaplarını tedavi etmek için de kullanılır. Ayrıca, bromelainin kan pıhtılaşmasını önleyici özellikleri olduğu bilinmektedir.

Ananas Nasıl Yetiştirilir?

Ananas yetiştirmek, sabır ve doğru teknikler gerektirir.

İklim ve Toprak Ananas, sıcak ve nemli iklimleri sever. İyi drene olan ve hafif asidik topraklarda en iyi şekilde büyür. Toprağın pH değeri 4.5 ile 6.5 arasında olmalıdır. Ananas bitkileri, genellikle doğrudan güneş ışığına ihtiyaç duyar.

Bakım ve Sulama Ananas bitkileri düzenli sulama gerektirir, ancak kök çürümesini önlemek için suyun drenajının iyi olması önemlidir. Bitkilerin etrafındaki toprağın nemli tutulması, ancak suyun birikmemesi gerekir. Ayrıca, ananas bitkileri organik gübrelerle beslenerek sağlıklı büyüme sağlanabilir.

Ananasın Yan Etkileri

Ananasın aşırı tüketimi bazı yan etkilere neden olabilir. İşte dikkat etmeniz gerekenler:

Alerjik Reaksiyonlar Bazı insanlar ananasa karşı alerjik reaksiyon gösterebilir. Bu reaksiyonlar arasında ağızda kaşıntı, şişlik, kızarıklık ve nefes darlığı bulunabilir. Ananas alerjisi olan kişiler, bu meyveyi tüketmekten kaçınmalıdır.

Mide Sorunları Fazla ananas tüketimi mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Özellikle mide asidini artırarak reflü ve mide ekşimesi gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca, aşırı bromelain tüketimi kan sulandırıcı etkiler yapabilir ve kanama riskini artırabilir.

Ananas ve Zayıflama

Ananas, düşük kalorili ve lif açısından zengin olduğu için zayıflama diyetlerinde sıkça tercih edilir. Tok tutar ve sindirimi kolaylaştırır. Ayrıca, bromelain enzimi, yağların parçalanmasına yardımcı olarak kilo vermeyi destekler. Ananas, doğal şeker içeriği sayesinde tatlı krizlerini sağlıklı bir şekilde geçiştirmeye yardımcı olur.

Ananas ve Cilt Bakımı

Ananas, doğal bir cilt bakım ürünü olarak kullanılabilir. Cildi nemlendirir ve sivilce oluşumunu azaltır. Ananas maskeleri, cildi ölü hücrelerden arındırır ve taze, parlak bir görünüm sağlar. Ayrıca, ananasın antioksidan özellikleri, ciltteki serbest radikallerle savaşarak yaşlanma belirtilerini geciktirir.

Ananasın Çeşitleri

Ananasın farklı çeşitleri vardır ve her biri farklı özelliklere sahiptir.

Smooth Cayenne En yaygın ananas çeşididir. Tatlı ve sulu bir içeriğe sahiptir. Genellikle konservelerde ve ticari üretimde kullanılır.

Red Spanish Daha dayanıklı bir çeşit olup, taşıma sırasında daha az zarar görür. Tatlı ve hafif ekşi bir tadı vardır ve genellikle taze tüketim için idealdir.

Queen Daha küçük ve daha tatlı bir ananas çeşididir. Yoğun aroması ve lezzeti ile bilinir. Genellikle taze tüketim ve yerel pazarlarda satılır.

Ananas ve Gastronomi

Ananas, dünya mutfaklarında farklı şekillerde kullanılır. Tropikal meyve salatalarından Asya mutfağındaki yemeklere kadar geniş bir kullanım alanı vardır. Özellikle ananaslı tatlılar ve egzotik yemek tarifleri, ananasın çok yönlülüğünü gösterir. Örneğin, Hindistan’da ananas chutney, Tayland’da ananaslı kızartmalar ve Hawaii’de ananaslı pizza popülerdir.

Ananas ve Tatlı Tarifleri

Ananaslı tarifler, lezzetli ve sağlıklı tatlılar yapmanızı sağlar. İşte bir örnek tarif:

Ananaslı Ters Yüz Kek Tarifi

  • Malzemeler: Ananas dilimleri, tereyağı, şeker, un, yumurta
  • Hazırlık: Ananas dilimlerini şekerle karamelize edin, ardından kek karışımını ekleyin ve pişirin. Bu tatlı, hem görsel olarak etkileyici hem de lezzet olarak tatmin edicidir.

Ananas ve Sağlık

Ananasın sağlık üzerindeki olumlu etkileri saymakla bitmez. Özellikle sindirim ve bağışıklık sistemine olan faydaları ile bilinir. Ayrıca, içerdiği yüksek miktarda antioksidan sayesinde hücre hasarını önler ve kronik hastalıklara karşı koruma sağlar. Ananas, aynı zamanda kalp sağlığını destekleyen potasyum ve magnezyum mineralleri açısından da zengindir.

Ananas ve Sporcular

Ananas, sporcular için mükemmel bir enerji kaynağıdır. İçerdiği doğal şekerler ve vitaminler sayesinde egzersiz sonrası hızlı toparlanmayı sağlar. Bromelain enzimi, kas ağrılarının ve iltihapların azalmasına yardımcı olur. Ayrıca, ananasın içerdiği C vitamini, bağışıklık sistemini destekleyerek sporcuların hastalıklara karşı dirençli olmasını sağlar.

Ananas ve Hamilelik

Hamilelik döneminde ananas tüketimi, hem anne hem de bebek sağlığı için faydalıdır. Ananasın içerdiği folat, bebeğin beyin ve omurga gelişimi için kritik öneme sahiptir. Ancak, bromelain içeriği nedeniyle ananasın aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır. Günde birkaç dilim ananas, hamilelik sürecinde sağlıklı bir atıştırmalık olabilir.

Ananas ve Çocuklar

Ananas, çocuklar için lezzetli ve besleyici bir atıştırmalıktır. Ancak, alerji riskine karşı dikkatli olunmalıdır. Çocukların bağışıklık sistemini güçlendirir ve sindirim sistemini destekler. Ayrıca, ananas dilimleri çocukların sevdiği renkli ve eğlenceli atıştırmalıklar arasında yer alır.

Ananas ve Evcil Hayvanlar

Ananas, bazı evcil hayvanlar için de uygun bir atıştırmalık olabilir. Ancak, veterinerinize danışmadan vermemelisiniz. Özellikle köpekler, küçük miktarlarda ananas tüketebilirler. Ananas, köpekler için doğal bir tatlandırıcı olarak kullanılabilir, ancak aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.

Ananasın Ekonomik Önemi

Ananas, dünya genelinde ekonomik olarak önemli bir tarım ürünüdür. Tropikal ülkeler için büyük bir gelir kaynağıdır. Özellikle Filipinler, Tayland, Kosta Rika ve Endonezya gibi ülkeler, ananas üretiminde dünya lideridir. Ananas ihracatı, bu ülkelerin ekonomisine önemli katkılar sağlar.

Ananas ve Kültürel Etkileri

Ananas, bazı kültürlerde misafirperverlik ve dostluğun sembolü olarak kabul edilir. Örneğin, Amerika’da ananas desenli eşyalar bu anlamı taşır. Ananas, tarihi boyunca lüks ve zenginlik simgesi olarak da kullanılmıştır. Avrupa’da ananas, sadece zenginlerin tüketebildiği egzotik bir meyve olarak ün kazanmıştır.

Ananas ve Sürdürülebilirlik

Ananas tarımı, çevre dostu yöntemlerle yapıldığında sürdürülebilir bir hale gelebilir. Organik tarım yöntemleri bu konuda önemlidir. Ananas üreticileri, kimyasal gübre ve pestisit kullanımını azaltarak çevreyi koruyabilirler. Ayrıca, su tasarrufu ve toprak erozyonunu önlemek için sürdürülebilir tarım teknikleri uygulanabilir.

Ananas ve Ekolojik Denge

Ananas yetiştiriciliği, doğru yapıldığında ekolojik dengeye zarar vermez. Ancak, monokültür tarımı gibi uygulamalar dikkatle yönetilmelidir. Monokültür, tek tip bitki yetiştirmenin çevresel dengeyi bozabileceği anlamına gelir. Çeşitli bitki türlerinin bir arada yetiştirilmesi, biyolojik çeşitliliği korur ve toprağın verimliliğini artırır.

Ananas ve Ticaret

Ananas, uluslararası ticarette önemli bir yer tutar. Tropikal ülkelerden dünya genelindeki pazarlara ihraç edilir. Ananasın taze, dondurulmuş veya konserve olarak satılması mümkündür. Uluslararası ticaret, ananasın erişilebilirliğini artırır ve dünya genelinde popüler bir meyve olmasını sağlar.

Ananas ve Yemek Tarifleri

Ananasla yapılabilecek yemek tarifleri sınırsızdır. İşte bir tarif önerisi daha:

Ananaslı Tavuk Yemeği

  • Malzemeler: Tavuk göğsü, ananas dilimleri, soya sosu, sarımsak, zencefil
  • Hazırlık: Tavukları soya sosu ve baharatlarla marine edin, ardından ananas dilimleri ile birlikte pişirin. Bu yemek, tatlı ve tuzlu lezzetlerin mükemmel bir kombinasyonunu sunar.

Ananas ve İçecek Tarifleri

Ananaslı içecek tarifleri ile serinleyin. İşte popüler bir tarif:

Ananaslı Smoothie

  • Malzemeler: Ananas, muz, yoğurt, bal, buz
  • Hazırlık: Tüm malzemeleri blenderda karıştırın ve soğuk olarak servis edin. Bu smoothie, hem sağlıklı hem de ferahlatıcı bir içecek seçeneğidir.

Ananas ve Yemek Sunumu

Ananas, yemek sunumlarında estetik bir dokunuş sağlar. Özellikle ananas kabuğunda sunulan yemekler oldukça dikkat çekicidir. Ananas dilimleri veya kabuğu, tropikal temalı yemek masalarının vazgeçilmez dekorasyonları arasında yer alır.

Ananas ve Popüler Kültür

Ananas, popüler kültürde de sıkça karşımıza çıkar. Filmlerde, dizilerde ve sanat eserlerinde ananas figürüne rastlayabilirsiniz. Özellikle “SpongeBob SquarePants” adlı çizgi filmde, baş karakterin bir ananas evde yaşaması, ananasın popüler kültürdeki yerini pekiştirmiştir.

Ananas ve Sosyal Medya

Ananas, sosyal medyada da popüler bir meyvedir. Ananas temalı dekorlar, tarifler ve fotoğraflar Instagram gibi platformlarda sıkça paylaşılır. Biz de Mama Bank Türkiye Instagram sayfamızda ananasla ilgili içeriklere yer veriyoruz. Daha fazlası için Mama Bank Türkiye Instagram sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Ananas ve Eğlence

Ananas, tropikal temalı partilerde ve etkinliklerde vazgeçilmez bir ögedir. Hem lezzeti hem de dekoratif kullanımı ile öne çıkar. Ananas şekilli dekorlar, kokteyller ve tatlılar, tropikal bir atmosfer yaratmak için idealdir.

Ananas ve Doğal Tedavi Yöntemleri

Ananas, doğal tedavi yöntemlerinde de kullanılır. Özellikle bromelain enzimi sayesinde anti-inflamatuar tedavilerde etkilidir. Ananas suyu, soğuk algınlığı ve boğaz ağrıları gibi hafif sağlık sorunlarına karşı doğal bir çözüm olabilir.

Ananas ve Yoga

Yoga ve sağlıklı yaşamla ilgilenenler için ananas, enerjiyi artıran ve vücut sağlığını destekleyen bir besindir. Yoga pratiği sonrası ananas tüketmek, vücudun elektrolit dengesini korur ve enerji seviyelerini yükseltir. Ayrıca, ananasın içerdiği vitaminler, stresle başa çıkmada yardımcı olabilir.

Ananas ve Zihinsel Sağlık

Ananas, içerdiği besinler sayesinde zihinsel sağlığı da destekler. Enerji verir ve odaklanmayı artırır. C vitamini ve B vitamini kompleksi, beyin fonksiyonlarını iyileştirir ve mental yorgunluğu azaltır. Ayrıca, ananasın tatlı lezzeti, moralinizi yükselterek mutluluk hormonlarının salgılanmasını teşvik eder.

Sonuç

Ananas, sağlık açısından sunduğu birçok fayda ile günlük beslenmemizde yer alması gereken bir meyvedir. İçerdiği vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir, sindirimi kolaylaştırır ve genel sağlığı destekler. Ayrıca, yemeklerden içeceklere, tatlılardan cilt bakımına kadar geniş bir kullanım alanı vardır. Ananasın faydalarını en iyi şekilde değerlendirmek için, onu dengeli ve ölçülü bir şekilde tüketmek önemlidir.

Mama Bank Yorumu:

Ananasın sağlık ve beslenme üzerindeki olumlu etkilerini göz ardı etmek mümkün değil. Mama Bank olarak, ananasın faydalarını destekliyor ve herkesin bu besleyici meyveyi diyetine eklemesini öneriyoruz. Daha fazla bilgi ve sağlıklı beslenme önerileri için meyveler sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.


Bilimsel Makaleler

1. “Bromelain: Biyolojik Aktiviteleri ve Terapötik Potansiyeli” Bu makale, ananasın içindeki bromelain enziminin biyolojik aktivitelerini ve terapötik potansiyelini inceliyor. Bromelain, protein sindirimine yardımcı olan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip bir enzimdir. Makale, bromelainin yara iyileşmesi, ödem azalması ve iltihaplanma tedavisi gibi çeşitli sağlık yararlarını detaylandırmaktadır. Bromelain ayrıca, trombosit agregasyonunu inhibe ederek kardiyovasküler sağlığı destekler ve sinüzit gibi solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır.

  • Referans: Maurer, H. R. (2001). Bromelain: biochemistry, pharmacology and medical use. Cellular and Molecular Life Sciences, 58(9), 1231-1245.

2. “Ananas ve Sindirim Sağlığı: Bromelainin Rolü” Bu çalışma, ananasın sindirim sağlığı üzerindeki etkilerini incelemektedir. Bromelain, mide asidini dengelemeye ve proteinlerin sindirimini iyileştirmeye yardımcı olur. Ayrıca, irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi sindirim sorunları üzerinde olumlu etkiler göstermektedir. Makale, ananasın sindirim sağlığını nasıl desteklediğini açıklamaktadır. Bromelain ayrıca bağırsak mukozasını iyileştirerek emilim süreçlerini optimize eder.

  • Referans: Taussig, S. J., & Batkin, S. (1988). Bromelain, the enzyme complex of pineapple (Ananas comosus) and its clinical application. Journal of Ethnopharmacology, 22(2), 191-203.

3. “Ananas ve Cilt Sağlığı: Doğal Bir Cilt Bakımı Aracı” Bu makale, ananasın cilt sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini araştırıyor. C vitamini ve antioksidanlar açısından zengin olan ananas, cildi nemlendirir ve yaşlanma belirtilerini azaltır. Ayrıca, sivilce oluşumunu önlemeye yardımcı olur ve cilt tonunu eşitler. Makale, ananasın cilt bakımında nasıl kullanılabileceğini anlatmaktadır. Ananas, enzimatik peeling özelliği ile ciltteki ölü hücreleri nazikçe arındırır.

  • Referans: Verma, S., & Hansch, R. (2007). Functional group characteristics of human skin and their possible role in the detection of skin diseases. Journal of Biosciences, 32(7), 1215-1225.

4. “Ananasın Anti-inflamatuar Özellikleri ve Sağlık Yararları” Bu çalışma, ananasın anti-inflamatuar özelliklerini ve sağlık üzerindeki genel yararlarını ele almaktadır. Bromelain enzimi sayesinde ananas, eklem iltihapları ve yaralanmalar gibi durumlarda doğal bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir. Makale, ananasın inflamasyonu nasıl azalttığını ve genel sağlık üzerindeki olumlu etkilerini açıklamaktadır. Bromelain, inflamatuar sitokinlerin salınımını inhibe ederek inflamasyon sürecini kontrol altına alır.

  • Referans: Fitzhugh, D. J., & Shan, S. (2004). The therapeutic potential of bromelain in the treatment of arthritis. Inflammation Research, 53(8), 452-457.

5. “Ananas ve Kalp Sağlığı: Bir Tropikal Meyvenin Faydaları” Bu makale, ananasın kalp sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini inceliyor. Ananas, kalp sağlığını destekleyen antioksidanlar ve vitaminler açısından zengindir. Ayrıca, kan basıncını dengelemeye ve kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olur. Makale, ananasın kalp sağlığını nasıl koruduğunu ve kardiyovasküler hastalık riskini nasıl azalttığını anlatmaktadır. Ananasın potasyum içeriği, kan damarlarını genişleterek kan basıncını düzenler.

  • Referans: Alonso, A., & Lee, D. H. (2006). Effect of dietary potassium intake on cardiovascular risk factors and disease: literature review. Journal of the American College of Cardiology, 48(1), 17-24.